peersDeeleconomie: van regels naar persoonlijk contact

Onze samenleving is door de eeuwen heen steeds complexer geworden: van kleine leefgemeenschappen van familie en buren waar mensen samenleefden en handelden gebaseerd op vertrouwen, je gezicht en reputatie. Naar de handel tussen onbekenden en vervolgens – na de industriële revolutie – tussen steeds groter wordende bedrijven en particulieren.

We doen zaken met mensen waarvan wij het gezicht of de identiteit niet kennen. Als oplossing voor het verloren vertrouwen in elkaar is het vertrouwen geïnstitutionaliseerd en vervangen door een toenemend netwerk van regelgeving, garanties en vangnetten.

Maar waar we de afgelopen 2000 jaar een afname van onderling vertrouwen hebben gezien en een enorme toename van het aantal regels om dat wantrouwen te compenseren, zie je in de deeleconomie recent juist een tegenovergestelde beweging.

Mensen verhuren hun auto aan mensen die zij niet kennen via Snappcar of laten ze meerijden via Toogethr, stellen hun huis of logeerkamer beschikbaar via Airbnb of halen een avondmaaltijd bij een mevrouw drie straten verderop via Thuisafgehaald. Op basis van vertrouwen, zonder tussenkomst van de overheid die regels stelt aan kwaliteit en veiligheid van de producten of diensten.

Waar is dit vertrouwen op gebaseerd? Allereerst werken deze sites met ratings, oftewel een beoordeling van zowel de aanbieders als de afnemers: je kan dus zien wat iemand zijn reputatie is. Maar bovenal: in de deeleconomie zijn mensen niet anoniem. Je ziet hun foto en profiel, dat vaak gekoppeld is aan social media, en ze ontmoeten elkaar voor de transactie: ze kennen elkaars gezicht. Regels maken plaats voor vertrouwen en grote instituten voor persoonlijk contact.

Maar ons systeem van regelgeving is nog niet zover: dit is nog gebaseerd op de industriële revolutie. Kunnen wij het doorbreken? Vraag je geen bouwvergunning meer aan voor een kleine verbouwing aan je huis, maar houd je open huis voor de buurt en vertel je persoonlijk wat je van plan bent? Moet ons Burgerservicenummer vervangen worden door onze foto met een profiel, zoals op Facebook? En gaan we van wet- en regelgeving naar een systeem waarin ouders op basis van ratings de kwaliteit van de kinderopvang op de hoek zelf waarderen?

Hoe ver kunnen en willen we gaan? Geen enkel systeem is perfect, maar leren kunnen we zeker van het onbegrensde vertrouwen waar de nieuwe platforms van de deeleconomie zich op baseren.